Zmiana ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami
Ustawa z dnia 14 kwietnia 2023 r. o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw wdraża do polskiego prawa przepisy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej - Single Use Plastic (SUP) z 5 czerwca 2019 r. w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko.
Ustawa wprowadza rozwiązania zmierzające do zmniejszenia wpływu na środowisko naturalne odpadów powstających z m.in. produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, produktów wykonanych z oksydegradowalnych tworzyw, poprzez ograniczenie ich ilości. Wśród tych rozwiązań należy wymienić:
Zakaz wprowadzania do obrotu jednorazowych produktów z tworzyw sztucznych oraz oksydegradowalnych tworzyw sztucznych np. patyczki higieniczne i słomki (wyjątek: cele medyczne), talerze, sztućce (widelce, noże, łyżki, pałeczki), mieszadełka do napojów, patyczki do balonów (wyjątek: użytek przemysłowy lub profesjonalny), pojemniki na żywność z polistyrenu ekspandowanego (EPS), czyli tzw. styropianu (wyjątek: talerze, ale także – jak czytamy – „paczki i owijki zawierające żywność”), pojemniki i kubki na napoje oraz ich zakrętki i wieczka wykonane z polistyrenu ekspandowanego.
Przedsiębiorca prowadzący jednostkę handlu detalicznego, jednostkę handlu hurtowego lub jednostkę gastronomiczną, w których są oferowane produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych podlegające zmniejszaniu stosowania będące opakowaniami lub napoje lub żywność pakowane przez tego przedsiębiorcę w te produkty, jest obowiązany do pobrania opłaty od użytkownika końcowego nabywającego te produkty lub napoje lub żywność w tych produktach. Do pobrania opłaty jest również obowiązany przedsiębiorca pakujący i oferujący – za pomocą urządzenia vendingowego, napoje lub żywność w produktach jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych.
W/w. przedsiębiorca, jest zobowiązany do zapewnienia dostępności opakowań alternatywnych do produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych podlegających zmniejszaniu stosowania
Produkty objęte „zmniejszeniem stosowania”:
- kubki na napoje (z pokrywkami i wieczkami)
- pojemniki na żywność, w tym pojemniki takie jak pudełka, z pokrywką lub bez
Oznakowanie dotyczące negatywnego wpływu na środowisko produktów oraz informujące o niewłaściwych metodach ich wyrzucania na produktach tj.:
- podpaski higieniczne, tampony oraz ich aplikatory
- chusteczki nawilżane
- wyroby tytoniowe z filtrami zawierającymi tworzywa sztuczne i same filtry
- kubki na napoje
Opłata na pokrycie kosztów zbierania odpadów (powstałych z tych produktów) z publicznych systemów zbierania. Obejmuje produkty tj.:
- pojemniki na żywność (z pokrywkami i bez)
- paczki i owijki z elastycznych materiałów zawierające żywność (bezpośrednio gotową do spożycia)
- pojemniki na napoje o poj. do 3l, w tym zakrętki, wieczka oraz pojemniki wielomateriałowe (wyjątek: szklane lub metalowe pojemniki z plastikowymi wieczkami czy nakrętkami)
- kubki na napoje
- lekkie torby na zakupy (w rozumieniu art. 8 pkt 15a lit. a ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi).
Opłata na koszty edukacji oraz zbierania danych i sprawozdawczości obejmuje:
- chusteczki nawilżane (i higieniczne i te „do użytku domowego”)
- balony (wyjątek: balony do użytku przemysłowego lub takie, które nie są rozprowadzane wśród konsumentów).
Udział recyklatu w opakowaniach - zapewnienie w roku 2025 co najmniej 25% (jeżeli głównym składnikiem butelki jest politereftalan etylenu, tzw. butelka PET), a w roku 2030 co najmniej 30% udziału tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu w butelkach jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych na napoje o pojemności do trzech litrów”.
Ponadto ustawa reguluje obowiązek zapewnienia poziomu selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych związany z butelkami jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych na napoje o pojemności do trzech litrów – wynosi on 77% od roku 2025 i 90% od roku 2029.
Stosowanie zakrętek i wieczek wykonanych z tworzyw sztucznych do pojemników na napoje o pojemności do 3 l przymocowanych do tych pojemników podczas etapu zamierzonego użytkowania napoju;
Wyroby tytoniowe z filtrami - obejmuje wyroby tytoniowe z filtrami zawierającymi tworzywa sztuczne oraz same filtry do tego typu zastosowań. Wprowadzenie opłat na pokrycie kosztów zbierania odpadów oraz na koszty edukacji, oraz zbierania danych i sprawozdawczości.
Narzędzia połowowe - wprowadzenie opłat na pokrycie kosztów zbierania odpadów oraz na koszty edukacji, oraz zbierania danych i sprawozdawczości na narzędzia połowowe, które zawierają tworzywa sztuczne. Wprowadzający do obrotu będą musieli finansować ich selektywną zbiórkę oraz osiągnąć minimalny poziom zbierania tego typu odpadów celem poddania do recyklingu.